Het verhaal van Jay Ano
Jay Ano heeft afasie, door een verkeersongeval op zijn vijfde. Afasie is een taalstoornis als gevolg van hersenletsel. Zijn moeder Jessica vertelt hun verhaal.
Een ongeluk zit in een klein hoekje
Jay Ano is een energieke, positieve en lieve jongen van acht jaar. In de zomer van 2019 heeft hij een verkeersongeluk gehad. Terwijl Jay Ano de weg overstak, werd hij aangereden door een auto. In al zijn enthousiasme, omdat hij zijn tante aan de overkant zag staan, zag hij de auto niet aankomen en zag de bestuurder hem niet. De auto reed met een snelheid van 50 kilometer per uur.
‘Hij was nog bij bewustzijn toen de ambulance aankwam’ vertelt zijn moeder Jessica. ‘In het Sophia Kinderziekenhuis is hij vervolgens in slaap gebracht, zodat de artsen alle onderzoeken rustig uit konden voeren.’ Op het moment van het ongeluk was Jessica op vakantie in Kaapverdië. Na het verschrikkelijke nieuws heeft zij direct de eerste vlucht gepakt. Toen ze aankwam was haar zoontje wakker, maar praten kon hij niet meer.
Van frustratie naar prestatie
Het duurde twee dagen, voor hij zijn eerste woorden weer uit probeerde te spreken. Jessica zag aan Jay Ano dat hij wel wilde, maar dat het hem simpelweg niet lukte. Uit frustratie gaf hij het op. Hij draaide zich om en ging andere dingen doen, zoals met zijn speelgoed spelen.
Tot het moment dat zijn vader langs kwam en ze samen een boekje gingen lezen. Een moment wat iedereen heeft verbaasd en overrompeld. ‘Het was een boek over dieren’ weet Jessica nog. ‘Zijn eerste woordje was namelijk Aap.’ Vanaf toen ging het praten langzaamaan steeds weer een beetje beter. Eerst met woordjes en daarna met korte zinnen.
"Er werd goed naar ons geluisterd, we voelden ons echt gehoord"
Het kinderafasie team
Na zijn tijd in het Sophia Kinderziekenhuis is Jay Ano bij Rijndam terechtgekomen, waar hij bijna een jaar lang heeft gerevalideerd. Drie dagdelen per week werkte hij hard aan zijn herstel met intensieve begeleiding van o.a. logopedisten, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, kinderrevalidatieartsen en een psycholoog. Uit de verschillende onderzoeken die in deze tijd zijn gedaan, is gebleken dat hij afasie heeft.
Toen Jessica de term afasie voor het eerst hoorde, wist ze niet waar ze mee te maken had. De artsen en behandelaren hebben haar en Jay Ano alles in duidelijke taal uitgelegd en heel erg goed begeleid. 'Ik had het gevoel dat we echt gehoord werden, er werd aandachtig naar ons geluisterd en vragen werden opgepakt. Uit de onderzoeken kwam bijvoorbeeld ook naar voren dat Jay Ano ADHD heeft. We kregen diverse cursussen aangeboden, zodat we konden leren wat het is, hoe we er als gezin mee om konden gaan en hoe we Jay erin kunnen begeleiden. Dit heeft mij zoveel goed gedaan.'
"Rijndam heeft altijd veilig en prettig gevoeld voor ons"
Thuis bij Rijndam
Naarmate Jay Ano meer vorderingen maakte, is de therapie langzaam afgebouwd. Vandaag de dag voert hij weer hele gesprekken, maar is zijn leven nog altijd ingericht op de gebeurtenissen van toen. Zeker in het begin moest hij echt alles opbouwen, dat begon met een uurtje per dag naar school en dat werd langzamerhand steeds meer. Nu gaat hij vier dagen per week met een taxibusje naar een gewone basisschool, maar wel met intensieve ambulante begeleiding. Dag vijf is een rustdag, op deze dag komt hij bij van alle prikkels. Daarnaast wordt hij regelmatig even uit de klas gehaald, om bijvoorbeeld een balletje te trappen. Op deze manier kan Jay Ano zijn hoofd even leeg maken.
Ook gaat Jay Ano naar een speciale BSO en zijn de mensen om hem heen bezig met het aanhouden van een goede structuur. Zodat het voor hem haalbaar is om de dagen goed door te komen. Twee keer in de week volgt hij nog logopedie, één keer op school en één keer bij een praktijk vlakbij zijn huis. Bij Rijndam komt hij nog twee a drie keer per jaar langs voor controles en aanvullende onderzoeken.
Jay Ano heeft zich altijd heel erg thuis gevoeld bij Rijndam. Ondanks het feit dat hij te maken kreeg met kinderen met 'meer' beperkingen dan hij, is hij nooit met tegenzin naar therapie gegaan. Naar Rijndam gaan voelde voor hem meer als naar school gaan, in plaats van een ziekenhuis. Jessica vertelt; 'natuurlijk was het wennen in het begin, hij kwam bijvoorbeeld in contact met kinderen die heel anders zijn geboren dan hij. Maar de manier waarop de behandelaren met Jay Ano en zijn vragen omgingen was zo mooi. Alles werd uitgelegd en daardoor heeft zich nooit vreemd behandeld gevoeld of ergens aan gestoord. Hij voelde zich prettig, alleen al door de manier waarop ze met hem praatten.'
Kinderen zijn kwetsbaar
'Het eerste jaar was heel erg zwaar, we hebben alles aan moeten passen. Er waren veel emoties, Jay Ano kon niet naar school en met werk hebben we van alles moeten regelen. Maar we staan er onwijs positief in. Natuurlijk heeft Jay meer ondersteuning en begeleiding nodig ten opzichte van mijn jongste kind en zijn (half)broer- en zus, maar het had ook anders af kunnen lopen. We hebben het gelukkig gered, dankzij familie, coulante werkgevers en alle andere ondersteuning.
Het moment zelf stond de wereld even stil, alles stortte in. Maar achteraf zijn we zo blij en gezegend dat het goed is afgelopen. We mogen van geluk spreken dat Jay Ano er nog is' zegt Jessica. 'Hij heeft hier en daar wel wat extra begeleiding, maar hij functioneert verder gewoon prima. We zullen natuurlijk nooit weten hoe hij zou zijn als hij het ongeval niet had gehad, maar ik ben gewoon superblij met hem.'
Waar de ervaring wel voor heeft gezorgd, is de bezorgdheid van Jessica. 'Kinderen zijn kwetsbaar, bij Jay was ik flexibel en nu ben ik gewoon een stuk voorzichtiger geworden met mijn tweede. Als ze naar buiten gaat bijvoorbeeld.' Ook Jay Ano zelf is veel alerter, terwijl hij voorheen heel impulsief was.
Tips voor andere ouders
'Stel vragen, trek aan de bel, zoek hulp! Er zijn zoveel mensen die je kunnen helpen en die de hele situatie overzien. Je houdt zo alles onder controle voor jezelf en je kind en doet geen impulsieve dingen. Verdiep je in de beperking, vergaar informatie, geen vraag is te dom. Dit is geen tijd om te denken dat je het zelf beter weet, niemand leest je de les in deze situatie, laat je helpen en schakel de juiste mensen in. Laat Rijndam en de mensen die er expertise in hebben je voorzien van advies. Op deze manier kun je je kind beter begeleiden en als ouder beter functioneren.
Jay Ano is zichzelf er eigenlijk niet van bewust wat hij allemaal kan en doet. Zijn moeder daarentegen verbaast zichzelf elke dag opnieuw over zijn voortuitgang. ’We zijn op nul begonnen en elke periode zien we hem vooruit gaan. Natuurlijk functioneert hij af en toe wat anders dan een gemiddeld kindje, maar iedere dag opnieuw zijn we blij met wie hij is en wat hij kan en doet.'